سنسور اکسیژن قطعه ای الکترونیکی است، که در ابتدای مسیر لوله اگزوز قرار می گیرد. کار سنسور اکسیژن بسیار مهم بوده و در صورت خرابی این سنسور، سیستم احتراق خودرو با مشکل مواجه خواهد شد و به خوبی عمل نمی کند. تشخیص خرابی سنسور اکسیژن کار مشکلی نیست و به راحتی می توان به آن پی برد و برای تعویض آن اقدام کرد. در ادامه بیشتر راجع به کار و علائم خرابی این قطعه خودرو توضیح خواهیم داد.
سنسور اکسیژن میزان اکسیژن موجود در اگزوز را تشخیص می دهد و موجب کاهش انتشار گازهای خروجی از اگزوز خواهد شد. تعداد سنسور اکسیژن استفاده شده در خودرو بستگی به مدل خودرو دارد. حسگرها در چند نوع وجود دارند. انواع قدیمی آن سنسورهای کلاسیک بوده که عملکرد نسبتا خوبی دارند و نوع جدید آن که معروف به سنسورهای AFR هستند بسیار دقیق می باشند. این نوع سنسورها مقدار اکسیژن موجود در اگزوز را در لحظه و به صورت دقیق تشخیص خواهند داد.
نحوه عملکرد سنسور اکسیژن
میزان اکسیژن موجود در موتور می تواند با تغییر دمای موتور، فشار، فشار سنج و ارتفاع تغییر کند. اگر پس از احتراق مقدار زیادی از سوخت باقی بماند و ترکیبی قوی به وجود بیاید سطح اکسیژن کاهش خواهد یافت. همچنین اگر پس از احتراق سوخت ناکافی باشد ترکیبی ضعیف به وجود آمده و سطح اکسیژن بالا خواهد رفت. در هر دو صورت شرایط موتور مطلوب و ایده آل نیست.
سنسور اکسیژن از افزایش و یا کاهش اکسیژن آگاه شده و آن را به واحد کنترل موتور انتقال می دهد. واحد کنترل سوخت نیز ورودی موتور را مجددا بررسی و تنظیم خواهد کرد. سنسور اکسیژن می تواند به کنترل آلایندگی خودور بسیار کمک کند.
اگر سنسور اکسیژن معیوب باشد ممکن است میزان انتشار گازهای آلوده کننده هوا افزایش پیدا کند و موتور نیز تحت فشار قرار بگیرد.
محل قرارگیری سنسور اکسیژن
اغلب سنسورهای اکسیژن را در دو مکان مختلف در خودرو نصب می کنند تا سنسور بتواند کار خود را به درستی انجام دهد. ما بین مبدل صدا خفه کن و مبدل کاتالیزوری سنسور پایین دست و مابین مانیفولد اگزوز و مبدل سنسور بالا دست را قرار می دهند. سنسور بالا دست موقعیت حساس تری دارد زیرا باید اطلاعات به دست آمده را بلافاصله به ECU ارسال کند. اندازه گیری و بررسی راندمان مبدل کاتالیزوری نیز بر عهده سنسور پایین دست است.
در ادامه به بررسی علائم خرابی سنسور اکسیژن خواهیم پرداخت.
روشن شدن چراغ چک
روشن شدن چراغ چک موتور می توان دلایل متفاوتی داشته باشد. تعمیرکاران حرفه ای می توانند به سرعت علت روشن شدن این چراغ را بفهمند و برای تعمیر و یا تعویض قطعه معیوب اقدام کنند. پس در صورت روشن شدن این چراغ بهتر است خودرو خود را به اولین تعمیرگاه برسانید و علت آن را جویا شوید. یکی از دلایل روشن شدن چراغ چک می تواند خرابی سنسور اکسیژن باشد. خودرویی که مسافت طولانی را طی کرده و چراغ چک آن روشن شده است ممکن است، سنسور اکسیژن آن معیوب شده باشد.
بوی تخم مرغ فاسد
در صورت خرابی سنسور اکسیژن ممکن است، سیستم انتقال و احتراق سوخت متوقف شوند. در این صورت گاز خودور کاهش پیدا می کند و سوخت اضافی که در موتور باقی مانده بوی شبیه به تخم مرغ فاسد را خواهد داد. حتی ممکن است دود سیاه رنگی از اگزوز خارج شود. اگر احساس می کنید اخیرا از گاز بیشتری برای پر کردن مخزن استفاده می کنید حتما این مورد را با یک مکانیک در میان بگذارید تا سنسور اکسیژن را مورد بررسی قرار دهد.
مشاهده عملکرد نادرست از موتور
اگر حین رانندگی عملکرد نادرست و نامنظمی از خودرو خود را شاهد هستید و یا احساس می کنید قدرت موتور خودرو شما کاهش یافته است می توانید گمان خود را به سمت خرابی سنسور اکسیژن ببرید. سنسور اکسیژن خراب می تواند به راحتی عملکرد موتور را تحت تاثیر خود قرار دهد و موجب اختلال در آن شود.
عدم موفقیت در تست آلایندگی
اگر سنسور اکسیژن خودوریی خراب باشد موجب تولید کربن بسیار زیادی خواهد شد. در این صورت خودروی شما در تست آلایندگی رد خواهد شد. البته نمی توان گفت دلیل قطعی رد شدن در تست آلایندگی خرابی سنسور اکسیژن است اما با بررسی بیشتر ممکن است به وجود این مشکل نیز پی ببرید.
مکث موتور به وقت شتاب
واحد کنترل الکترونیک خودرو وظیفه تنظیم سوخت مورد نیاز در هنگام شتاب خودرو را دارد. اگر سنسور اکسیژن خراب باشد واحد کنترل نمی تواند عمل خود را به درستی انجام دهد و ممکن است هنگام فشار پدال گاز، شتاب خودرو کاهش پیدا کند.
افزایش دور موتور در هنگام توقف خودرو
همانطور که می دانیم میزان استاندارد دور موتور در هنگام توقف در سطحی صاف باید 1000 باشد. اگر در این شرایط خودروی شما دارای دور موتوری بیش از این است ممکن است سنسور اکسیژن خودروی شما با مشکل مواجه شده باشد.
چگونگی تشخیص خرابی سنسور اکسیژن
برای تشخیص خرابی این سنسور می بایست از دستگاههای خاصی استفاده نمود. اگر یک دستگاه دیاگ و یک ولت سنج دارید می توانید به راحتی این خرابی را تشخیص دهید. ابتدا سیم هایی که به سنسور متصل هستند را بررسی کنید و از خوب و درست بودن شرایط قرار گیری آن ها مطمئن شوید. سپس ماشین را روشن کرده و چند دقیقه رانندگی کنید تا موتور گرم شود. با استفاده از جک ماشین را در جایی که سنسور قرار دارد بالا ببرید تا بتوانید به راحتی ولتاژ خروجی سنسور را اندازه بگیرید. پس از برقراری اتصالات دیاگ و ولت متر، موتور را روشن کرده و ولتاژ نشان داده شده بر روی ولت متر را بخوانید.
اگر این ولتاژ بین 0.1 تا 0.9 ولت باشد، سنسور عملکرد صحیحی دارد. در غیر این صورت ولتاژ نشان داده شده بالاتر و پایین تر از محدوده بوده و سنسور اکسیژن خراب می باشد. همچنین می توان با قرار دادن حسگر در وضعیت سوخت قوی و یا سوخت بدون چربی آن را مورد تست قرار داد و خرابی سنسور اکسیژن را تشخیص داد.
جمع بندی
در صورت پی بردن به خرابی سنسور اکسیژن بلافاصله برای تعویض آن اقدام نمایید. لازم است که در فواصل معینی این سنسور تعویض گردد تا خودرو عملکردی صحیح داشته باشد و سوخت کمتری را مصرف کند. اگر سنسور اکسیژن به درستی عمل کند از انتشار آلاینده ها به هوا جلوگیری کرده و بر عمر موتور می افزاید. در صورت تشخیص صحیح خرابی و تعویض به موقع سنسور اکسیژن می توانید به راحتی از بروز مشکلات جدید در خودروی خود جلوگیری کرده و به علاوه در صرف هزینه های زیاد برای تعمیر خودرو جلوگیری کنید. در بخش برق و قطعات الکترونیک فروشگاه میچرخه می‌توانید بهترین سنسور های موجود در بازار را خریداری نمایید.